کوهنوردی زمستانی یعنی هنر رنج کشیدن و لذت بردن:

 a

انجمن پزشکی کوهستان ایران: با توجه  به بارش برف و سرمای  فصل پاییز و شروع تقریبی صعودهای زمستانی که در نوع خود تابحال خوب بوده است و به قول معروف بهار کوهنوردان است لذا برای لذت بردن بیشتر از این فضای خوب  نکاتی چند به ذهن رسید که با توجه به تجارب و مطالعات و با کسب اجازه از دوستان ارجمند تقدیم میگردد باشد تا با رعایت آن ایمنی همراه با سلامت را داشته باشیم.

آری کوهنوردی زمستانی هنر است به این سبب که چیدمان داخل کوله و تجهیزات و وسایل و تغذیه و انتخاب همنورد ،زمان رفت و برگشت ، انتخاب محل استقرار ، زمان بندی برنامه ،و دانش استفاده از تجهیزات وبرقراری ارتباط با دیگران و  ... همه هنر است و سختی ناشی از صعود در شرایط سخت و دمای زیر صفر ، برفکوبی سنگین و شب مانی در سرمای استخوانسوز  کوهستان و ... همه رنج است آغشته به گنج ، گنج آن سلامتی و ماندگاری خاطرات خوش صعود است.

اما می توان با توجه به اوصاف ذکر شده هنر آنرا  افزون و رنج آنرا کاهش داد که دراین خصوص :

1-      توصیه می شود در تمام فصول سال بخصوص در زمستان لایه اول و دوم پوشاک اضافه همراهتان باشد چرا که در طی فعالیت، بدن شما تعریق میکند که اثر آن  خیس شدن لباس های زیرین است(لایه اول) و هنگامی که جائی مثل چادر یا جان پناه  مستقر میشویم بدن به طور طبیعی با توجه به اختلاف دمای لباس خیس و پوست بدن ، ناخواسته میل به جابجائی یا بعبارتی خشک کردن لباس خیس دارد و یا میتوان اینگونه تعبیر کرد که لباس خیس گرمای بدن را برای خشک کردن خود با تمام قوا دریافت خواهد کرد که نتیجه آن اینست که ابتدا دمای سطح پوست و سپس دمای مرکزی بدنمان پایین می آید و آثار جانبی آن لرزی است که به یک باره بر تن ما وارد می شود که خود هشداراولیه سرمازدگی است  بنابراین هیچگاه ازهمراه داشتن لباس اضافه و  تعویض آن اجتناب نکنیم گرچه تعویض آن در شرایط دشوار باشد .

۲-      در زمستان و بخصوص شب مانی در جان پناه و پناهگاهها  بهتر است بجای قمقمه ها و بطری های پلاستیکی از قمقمه های آلومینیومی یک جداره استفاده نمائیم که برای خشک کردن لباسهایمان مناسب است بدین صورت که بطری پر از آب را نیم بند می بندیم (2 سانتی متر آن خالی باشد) بر روی شعله میگذاریم پس از جوشیدن آب ، درب را محکم بسته و گتر و لباس و کلاه و دستکش و پوشاک خود را به دور آن پیچیده و خشک می نمائیم ( شاهد بخار شدن رطوبت خواهیم بود ) همچنین میتوان آنرا داخل پوش کفش گذاشت و روی آنرا پوشاند تا رطوبت ناشی از تعریق پا از پوش خشک شود .

3-      در صورتی که کیسه خواب ما ضعیف است میتوان از پوش کیسه خواب که از جنس شمعی یا گرتکس باشد استفاده نمود (ترجیحا گرتکس) که این استفاده دو کاربرد اساسی دارد: نخست پوش دوم  همانند عایق عمل خواهد کرد ، در ثانی مانع کثیف شدن کیسه خواب  می شود تا از شستشوی آن اجتناب نمائیم چرا که با هر بارشستشو از کارائی لایه های داخلی و بیرونی کیسه خواب کاسته می شود و حالت عایق در کاور کیسه و حالت چرب بودن و پف کردن پرهای کیسه خواب های پر از بین خواهد رفت .

4-      چنانچه پیش بینی شما از کیسه خواب همراه اشتباه از آب در آمد و با سرمای بیشتری مواجه شدید یا به یک مصدوم سرما زده مواجه شدید و او را داخل کیسه خواب خواباندید  قمقمقه آب آلومینیومی خود را به شرح بند 1 پر از آب جوش درون کیسه قرار دهید، با این توضیح که آنرا به لباس یا پارچه پیچیده درون کیسه بگذارید  تا به مرور هم شما و هم  لباس ها و پوش کفش و دستکش که داخل کیسه خواب همراه برده اید گرم بماند .

5-      با توجه به اینکه دفع ادراردرزمستان کمی سخت است و بایستی از کیسه خواب گرم جدا شد و ناچارا دل به سرما سپرد توصیه میشود با توجه به مدر(ادرارآور) بودن چایی از مصرف آن خودداری و نبات داغ (آب جوش و نبات)استفاده نمائید که هم بدن را گرم میکند و هم با توجه به طبع گرمی که نبات  دارد باعث سردی طبع ما نمی شود و به تبع آن بیرون روی کمتری را خواهیم داشت (چنانچه افراد دچار بیماری خاصی نباشند ).

6-      بارها شاهد بوده ام که عده ای از دوستان که در برنامه های سنگین همراه با شبمانی زمستانی بوده اند به لحاظ سختی های بیرون روی جهت دستشوئی از مصرف مایعات بخصوص در شب اجتناب میکنند که این امر میتواند آسیب های جدی به بافت های درونی بدن از جمله کلیه ها وارد نماید لذا توصیه میشود دوستان به شرح بند 5 اقدام نموده تا در ادامه صعود یا فرود ، عضلاتی روان داشته باشند ، یادمان باشد بدن ما درصد زیادی از بدن ما از مایعات است  که هر چقدر میزان آن کمتر باشد برای سایر اعضاء بدنمان مشکلاتی را به وجود خواهد آورد که از جمله آنها میتوان به انقباض عضلات بدن بخصوص  پاها اشاره نمود.

7-      در شبمانی ها بخصوص اگر در چادر باشد از یک کیسه نایلونی برای قراردادن کفشها استفاده نمود تا در معرض کولاک و سرمای مستقیم نباشد و البته پوش های آنرا باید جدا کرده و بعد از استفاده در چادر یا جان پناه نظافت کرده و داخل کیسه خواب انداخت . 

8-      چنانچه شخصی دچار یخ زدگی در انگشتان دست و پا شده و قصد کمک به او را دارید قبل از پوشاندن جوراب و دستکش اضافه با " بازدم کردن هوا " کردن در داخل جوراب و دستکش هوای دهان خود را درون آن بدمید تا کمی گرم شود .

9-      در شب مانی ها بارها تجربه کرده ام  که وجود چند برگ روزنامه باطله کم حجم و کم وزن فوق العاده کاربری دارد چه بعنوان سفره اضطراری و چه برای زیر انداز چراغ خوراک پزی و ... که هر گونه رطوبت احتمالی را به راحتی جذب میکند.

10-  داشتن برنامه غذایی مناسب و پر کالری میتواند انرژی لازم برای یک برنامه پر تحرک و انرژی بر را تامین نماید فراموش نکنیم عمده غذای ما باید از کربوهیدراتها باشد که در نان و غلات و برنج و ... است و از غذاهای پر حجم و کم کالری همانند کنسروهای آماده بادمجان و ... خوددداری نمائیم .

11-  از تقلای زیاد و بی مورد در صعود های زمستانی اجتناب کنیم چرا که باعث تعریق بیشتر شده و ممکن است دمای مرکزی بدن به سمت پوست و سپس بصورت تعریق خارج از پوست دفع گردد که نهایتا این تعریق مصرف آب بالایی را می طلبد که عدم مصرف آب که عموما فراموشش میکنیم باعث عوارض دیگری خواهد شد .

12-  در صعود های زمستانی از همراهانی که دچار مشکل سرمازدگی میشوند مستمر سئوال کنیم تا از وضعیت او مطلع شویم و جوابهای لرزان و متفرقه میتواند به ما در شناخت وضعیت موجود کمک نماید (ممکن است مصدوم بارها به زمین بخورد که خود نشانه ایست از ایجاد عارضه که باعث تاری دید می شود و یا مدام سئوال میکنند: پس کی میرسیم که ناشی از یک نوع اضطرار است )

13-  در صعود های زمستانی حداکثر تلاشمان برای تنفس از راه بینی باشد اما با توجه به حجم اکسیژن گیری کم از راه بینی میتوان از دهان هم به صورت غیر مستقیم نفس گرفت که در این صورت نباید مستقیم دهان را باز و نفس را وارد ریه ها کرد و بایستی با بستن جلو دهان هوا را از درون  شال گردن یا دستمال سر تمیز عبور داد تا باعث سرمازدگی لوزه ها و ریه نشود و اگر شال و ... نبود دستانمان را جلو دهانمان حایل کنیم ضمنا در وقت خواب نیست با پارچه صورت خود را بپوشانیم ( تجربه شخصی سال 91 بنده که رکاب زدم و مستقیم از هوا تنفس مسکردم که باعث سرمازدگی ریه  شد و نه تنها زمستان 91حتی یک شب هم نتوانستم شب مانی داشته باشم بلکه تا 6 ماه احساس میکردم به اندازه یک لوبیا گلوی من خشک شده و با سرفه و آب خوردن در شب و نیمه شب آنرا مرطوب نگهدارم تا سرفه نکنم )

14-  در صعود های زمستانی ساعت بند فلزی و گردن بند و ... میتواند از طریق " همرفت " گرمای بدن را گرفته و به بیرون هدایت نماید که ممکنست باعث یخ زدگی موضعی شود که بهتر است اینهارا از خودمان دور نگهداریم .

15-  در صورتی که قصد دارید فلاکس چایی را پر نمایئد برای طولانی شدن نگهداری آب گرم ، ابتدا فلاکس را پر کرده و سپی خالی نموده و مجددا بگذارید جوش بیاید و سپس داخل فلاکس بریزید و اگر چند نفر فلاکس همراه دارید ابندا یک فلاکس را بصورت جمعی مصرف و سپس به سراغ فلاکس های دیگر بروید ( خالی ماندن  بخشی از فلاکس باعث ورود هوا شده و مایع بافی مانده را زود خنک خواهد کرد )

16-  در شب مانی ها بارها شاهد بوده ایم که تجمع ادرار از سوئی و تنبلی در دفع نیمه شب و در سرما باعث شده که خواب خوبی نداشته باشیم لذا توصیه می شود بجای دو یا سه ساعت لولیدن داخل کیسه خواب که عوارض بدی هم دارد سرما را بجان بخریم و یا از بطری ادار مخصوص استفاده نمائیم .  

۱۷- از آویزان کردن وسایل به خود اجتناب کنیم که به وقت زمین خوردن باعث آسیب های جدی خواهد شد بخصوص در زمستان که تثبت شدن بر روی برف و یخ سخت است .

آنچه خدمت شما همنوردان عزیز ارائه گردید ما حصل تجربه ای بود که شخصا یا به واسطه دوستانی چون شما  کسب شده که تقدیم حضورتان گردید و قطعا نمی تواند مستند قلمداد گرددو یا خطایی به آن وارد نباشداما میتواند باعث روان شدن برنامه و لذت بیشتر باشد که قطعا از خصوصیات هر فرد تبعیت میکند .

یادمان نرود : کوهنوردی قمار ندارد که اگر باختی دفعه بعد ببری

اگر حادثه تو را یک بار ببرد برای همیشه برده است !!!

عکس و متن از دوست گرامی: علی بیات